रक्ताचे दुर्धर आजार जडलेल्या लहान मुलांसाठी रक्तपेढ्यांमध्ये ॲलिकॉट पिशव्यांची (छोट्या रक्तपिशव्या) उपलब्धता असणे आवश्यक असते. मात्र, गेल्या आठवड्याभरापासून सार्वजनिक, पालिका रुग्णालयांशी संलग्न असलेल्या रक्तपेढ्यांमध्ये या पिशव्यांची वानवा आहे. त्यामुळे गरजू बालरुग्णांना रक्त मिळवताना अडचणी येत असून, बालरुग्णांना ५० मिली रक्तासाठी खासगी रक्तपेढ्यांकडून २१०० ते २५०० रुपये आकारले जात आहेत.
व्याधी किंवा रक्ताशी संबधित आजारामुळे ज्या मुलांना या स्वरुपाच्या रक्तसंक्रमणाची गरज आहे त्यांना या छोट्या पिशव्यांची उपलब्धता होत नाही. त्यामुळे प्रौढांना देण्यात येणारे रक्त विकत घेऊन गरजेइतके रक्त वापरले जाते आणि उर्वरित रक्त विनावापर फेकून देण्यात येते. जे पालक डॉक्टरांच्या सल्ल्याने ॲलिकॉट म्हणजे लहान मुलांसाठी असलेल्या बालरुग्णाच्या रक्तगटाच्या रक्तपिशव्यांचा आग्रह धरतात त्यांना अतिरिक्त किंमत मोजावी लागते. ही लूट उघडपणे सुरू असल्याचे चित्र आहे.
सार्वजनिक आरोग्य विभागातील प्रशासकीय अधिकाऱ्यांनी दिलेल्या माहितीनुसार, ॲलिकॉटची उपलब्धता करण्यासाठी प्रत्येक रक्तपेढीकडे विशेष मशीनची गरज असल्याचे निदर्शनास आणून दिले होते. त्यानुसार राज्य मानवाधिकार आयोगाने ही यंत्रणा उपलब्ध करण्याचे आदेश राज्यातील सर्व रक्तपेढ्यांना दिले. सार्वजनिक आरोग्ययंत्रणेशी संबधित रक्तपेढ्यांना या खरेदीसाठी सीडेतीन कोटी रुपयांची मान्यता मिळाली आहे. त्याची प्रक्रियाही पुढे सुरू झाल्याच्या माहितीस राज्य रक्त संक्रमण परिषदेचे सहायक संचालक महेंद्र केंद्रे यांनी दुजोरा दिला. मात्र, जी संलग्न उपकरणे लागतात त्यांची उपलब्धता तूर्तास नसल्याने या मशीन बंद असल्याचे समजते.
जेजे महानगर रक्तपेढी ही मुंबईतील महत्त्वाची व ही सुविधा उपलब्ध असलेली रक्तपेढी आहे. तिथेही आज सकाळपासून सातत्याने आठ वेळा संपर्क साधून प्रतिसाद मिळाला नाही. मे महिन्यामध्ये रक्ताची टंचाई असते. अशावेळी रक्तपेढीमध्ये २४ तास गरजू रुग्णांसाठी उपलब्धता हवी. तिथेही अलिकॉट पिशव्यांची उपलब्धता नसल्याने रुग्णांच्या कुटुंबीयांना इतर ठिकाणी धावाधाव करावी लागली किंवा खासगी रक्तपेढीमधून रक्त विकत घ्यावे लागल्याचा अनुभव त्यांना आला. ‘महाराष्ट्र टाइम्स’ने यासंदर्भात काही खासगी रक्तपेढ्यांकडे विचारणा केली असता अतिरिक्त चाचणी करून देण्यासाठी तीनशे ते पाचशे रुपये वाढीव दर घेण्यात येतील, असे सांगण्यात आले.
रक्त उपलब्धतेची माहिती कुठे ?
रक्ताशी निगडीत बॅलेसिमिया, हिमोफिलीया, सिकलसेल व इतर आजारांच्या गरजू रुग्णांना रक्तासाठी धावपळ करावी लागू नये, यासाठी रक्त उपलब्धतेविषयक अनुषंगिक माहिती www.eraktkosh.mohfw. gov.in या संकेतस्थळावर उपलब्ध करुन देण्यात आली आहे. राज्य रक्त संक्रमण परिषदेच्या वतीने आणि ई-रक्तकोष संकेतस्थळाच्या माध्यमातून गरजू रुग्णांना मोफत व तत्काळ रक्त उपलब्ध व्हावे, यासाठी ही व्यवस्था करण्यात आली आहे. तिथे बालरुग्णांना लागणाऱ्या रक्ताच्या उपलब्धतेसंदर्भातील माहितीही द्यावी, अशीही मागणी केली जात आहे