अरुणा शानबाग यांना ज्यांच्यामुळे 42 वर्षे वेदनेत घालावी लागली तो चेहरा म्हणजे सोहनलाल वाल्मिकी. तो आज पहिल्यांदाच टीव्हीवर दिसला.
मुंबईतल्या केईएम रुग्णालयात अरुणा शानबाग यांच्यावर बलात्कार झाला. आणि आयुष्यभर अरुणा शानबाग यांना दुखाची भळभळणारी जखम घेऊन जगावं लागलं. त्यांच्या वेदनेचा शेवट सरणावर गेल्यावरच झाला. मात्र ज्या सोहनलाल वाल्मिकीमुळं हे सगळं रामायण घडलं.
उत्तर प्रदेशात सापडला
सोहनलाल सापडला तो उत्तर प्रदेशच्या गाझियाबाद जिल्ह्यातल्या पारपा गावात. पण 42 वर्षे सोहनलाल काय करत होता? शिक्षा भोगून आल्यानंतर तो कुठे गेला? अरुणाच्या मृत्यूची बातमी ऐकल्यावर त्याला काय वाटलं? 42 वर्षात एकदा तरी केलेल्या दुष्कृत्याचा पश्चाताप झाला का? या प्रश्नांची उत्तर आम्ही थेट सोहनलाल वाल्मिकीला विचारली.
अरुणा शानबाग : 42 वर्ष वेदनेची
राजधानी दिल्लीपासून 80 किलोमीटर दूर पारपा नावाच्या गावात 20 वर्षांपासून सोहनलाल परिवारा सोबत राहतो. एनटीपीसीत मजुरी करुन भूतकाळापासून दूर एक सामान्य आयुष्य सोहनलाल जगत आहे. आपल्यामध्ये एक भयंकर नराधम जगतोय याची जाणीव सोहनलालच्या आसपास कुणालाच नाही.
सोहनलाल लोकांपासून लपण्याचा कितीही प्रयत्न करीत असला, तरी त्याचा शोध लावला. चेहऱ्यावर भोळेपणाचा आव आणून सोहनलाल बोलायला लागला, पण जे पाप त्याने केलं त्याचा कुठलाही क्लेश त्याच्या चेह-यावर नव्हता. फक्त आपल्याला पुन्हा अटक होईल या भीतीने त्याचा आवाज कापायला लागला.
सोहनलाल इतका निर्ढावला असला तरी त्याच्या घरच्यांच्या मते त्याच्या कृत्याबद्दल सोहनलालला मृत्यूचीच शिक्षा व्हायला हवी.
शिक्षा भोगल्यानंतर पारपा गावात स्थाईक
अरुणा प्रकरणात खुनाचा प्रयत्न आणि चोरीच्या आरोपाखाली सोहनलालला 7 वर्षाची शिक्षा झाली. ती पूर्ण करुन सोहनलाल पारपा या गावात स्थाईक झाला.
अरुणा शानबाग प्रकरणाचा घटनाक्रम
27 नोव्हेंबर, 1973 : किंग एडवर्ड मेमोरिअल हॉस्पिटल अर्थात केईएम रुग्णालयाच्या परिचारिका अरुणा शानबाग यांच्यावर वॉर्डबॉय सोहनलाल वाल्मिकीने बलात्कार केला. एवढ्यावरच तो थांबला नाही तर कुत्रांना बांधणाऱ्या साखळीने त्याने अरुणांचा गळा घोटण्याचा प्रयत्न केला. या झटापटीत अरुणा यांच्या मानेतील नसा कायमच्या बंद झाल्या आणि तेव्हापासून त्यांची वाचा, दृष्टी, संवेदना सारं काही गेलं.
28 नोव्हेंबर, 1973 : या पाशवी कृत्यानंतर सोहनलाल वाल्मिकीला अटक करण्यात आली. अतिशय संतापजनक आणि क्रूरकृत्यामुळे संपूर्ण शहर हादरलं होतं.
29 नोव्हेंबर, 1973 : या हल्ल्यानंतर अरुणा शानबाग यांना अंधत्व, बहिरेपण आलं. त्यांचं शरीर पॅरलाईज झालं.
1974 : सोहनलाल वाल्मिकीवर हत्येचा प्रयत्न, अरुणाचे दागिने चोरल्याचा आरोप ठेवण्यात आला. परंतु बलात्काराच्या आरोपातून त्याची सुटका झाली. ट्रायल कोर्टाने वाल्मिकीला सात वर्षांच्या तुरुंगवासाची शिक्षा सुनावली, मात्र तुरुंगात एक वर्ष शिक्षा भोगल्यानंतर ही शिक्षा कमी करुन 6 वर्ष करण्यात आली.
1980 : 1980 मध्ये वाल्मिकीची तुरुंगातून सुटका झाली. त्याच वर्षी महापालिका प्रशासनाने केईएम रुग्णालयात सात वर्ष उपचार सुरु असलेल्या अरुणा शानबाग यांना हलवण्याचा निर्णय घेतला. पण केईएमच्या परिचारिकांनी याविरोधात आंदोलन केलं आणि महापालिकेला त्यांचा इरादा बदलला.
2009 : मध्ये सामाजिक कार्यकर्त्या पिंकी विराणी आणि ‘अरुणाज स्टोरी’ या पुस्तकाच्या लेखिका यांनी सर्वोच्च न्यायालयात अरुणा शानबाग यांच्या दयामरणासाठी याचिका दाखल केली. या मागणीमुळे देशात वादळ उठलं होतं.
24 जानेवारी, 2011 : पिंकी विराणी यांनी दाखल केलेल्या अरुणा यांच्या दयामरणाच्या याचिकेनंतर सर्वोच्च न्यायालयाने अरुणा शानबाग यांची तपासणी करण्यासाठी मेडिकल टीमची स्थापना केली.
फेब्रुवारी, 2011 : अरुणा शानबाग यांच्या प्रकृतीबाबतचा अहवाल सादर केला. कोमात असल्याचे सर्व निष्कर्ष अरुणा पूर्ण करतात असं या अहवालात म्हटलं होतं.
7 मार्च, 2011 : सर्वोच्च न्यायालयाने अरुणा शानबाग यांचा दयामरणाचा अर्ज फेटाळला.
18 मे, 2015 : हृदयाची क्रिया बंद पडल्याने अरुणा शानबाग यांचं निधन